महिला, दलन र पितृसत्ता

बलात्कार घटनाका दोषीलाई कारवाहीका लागि जतिसुकै कडा कानुन बनेपनि समाजमा बलात्कारका घटनाहरू घट्न भने सकेको छैन। दिनहुँ महिला तथा बालिकाहरू बलात्कार र यौनजन्य हिंसाका घटनाबाट शिकार हुने गरेका छन्। महिलालाई शुद्र समानको...

पूँजीवादले के विश्वलाई समृद्ध बनाउन सक्यो या सकिने ? के लाग्छ ? थाहा पाउँन पढ्नुहोस्

सुरुवातमा पूँजीवादले विश्वमा समृद्धि ल्याउने दाबी गरेको थियो। प्रत्येकलाई खाना, आवास र शिक्षा लगायत आधारभूत आवश्यकता पूर्ति गर्ने दाबी गरेको पूँजीवादले के यो वाचा पूरा गरेको छ? यो प्रश्न त्यतिबेला उठ्छ, जब...

दर्शनशास्त्रमा ‘तत्त्व’ भन्नाले के बुझिन्छ ?

तत्त्व : कुनै यस्तो वस्तुको अवधारणा, जुन कुनै निश्चित प्रणालीको अवयव हुन्छ र जसलाई त्यो प्रणालीको ढाँचाभित्र अविभाज्य मानिन्छ (उदाहरणको लागि, अणुप्रणालीमा परमाणु, परमाणु प्रणालीमा इलेक्ट्रोन, आदि)। तर एउटा प्रणालीमा अविभाज्य अर्को प्रणालीमा...

मार्क्सवादी दर्शनको विकास र विश्व सान्दर्भिकता

मिलन आफन्त विश्वका हरेक वस्तु, घटना, प्रक्रिया एवं चिन्तन र अस्तित्व तथा चेतना र पदार्थबीचको सम्बन्धको विषयमा हेर्ने दृष्टिकोण नै दर्शन हो। द्वन्द्वात्मक तथा ऐतिहासिक भौतिकवाद सर्वहारा वर्गको विश्व दृष्टिकोण हो। आज...

मार्क्सवादी स्कुल : अतिरिक्त मूल्यको सिद्धान्त

मालहरूमा मूल्य श्रमबाट बन्दछ। यसको स्तर मालहरूको उत्पादनमाथि खर्च भएको श्रमबाट निर्धारित हुने गर्दछ। श्रमको मात्रा श्रमकालबाट मापन गरिन्छ। कुनै मालको उत्पादनका निम्ति आवश्यक श्रमको समयजति धेरै हुन्छ, श्रमको मात्रा त्यति नै...

के हो करणवाद ?

अमेरिकी दार्शनिक ड्यूई र उनका अनुयायीहरूको आत्मगत-आदर्शवादी मत, व्यावहारिकतावादको एउटा प्रकार। ड्यूईका अनुसार कर्ता तथा विषय, विचारहरू तथा तथ्यहरू, मानसिक तथा शारीरिकको बीचमा अन्तर, अनुभवको अन्तर्गत अन्तर, स्थितिका तत्त्वहरू, कुनै घटनाका पक्ष...

वर्ग र वर्ग संघर्ष

कम्युनिष्ट घोषणा पत्रको ‘मानव समाजको आजसम्मको लिखित इतिहास वर्गसंघर्षको इतिहास हो’ भन्ने वाक्यांशले सामाजिक इतिहासको सार प्रस्तुत गरेको छ। तर, यस ‘वर्गसंघर्ष’ शब्दलाई बुझ्ने कसरी ? वर्गसंघर्षलाई सडकको भिडन्त वा आमनेसामनेको खुला...

चन्द्रमा कन्या राशिमा रहँदा आज यी राशिलाई मिल्दैछ लाभै लाभ :

मेष (चु, चे, चो, ला, लि, लु, ले, लो, अ)जिद्दीपन बढ्ने दिन हो, पठनपाठनमा पनि चुनौतीको सामना गर्नुपर्छ, धैर्य भएर आफ्नो काममा तल्लीन हुनु ठीक हुन्छ । चिन्तनमननमा निर्लिप्त हुने समय छ,...

‘समाजवादी शिविरको उदय र पराजय’

युरोपमा औद्योगिक क्रान्तिबाट स्थापित भएको पूँजीवादसँगै सर्वहारा वर्गको जन्म तथा पूँजीवादको विरुद्ध सर्वहारा वर्गको निरन्तर संघर्षको पृष्ठभूमिमा मार्क्सवादको जन्म भएको थियो। त्यसै अनुसार युरोपमा मजदुर आन्दोलन र कम्युनिष्ट पार्टीहरूका जन्मको इतिहास पनि...

युग बदल्ने चिनियाँ जनवादी क्रान्ति

चीनको जनवादी क्रान्ति समाजवादी क्रान्तिहरूको श्रृंखलामा अक्टोबर क्रान्तिपछिको अर्को महान क्रान्ति हो। जसले देशलाई नवनिर्माणको बाटोमा अगाडि बढाइ रहेको छ। चीनलाई विश्व शक्तिको रूपमा स्थापित गरेको छ। पेरिस कम्युन र अक्टोबर क्रान्तिको...